بەشێکی گرینگی وەسیەتنامەکەی پێشەوا قازی محەممەد

0
557

 

رۆڵه‌‌و برا عه‌زیزه‌كانم!
برا به‌ش خوراوه‌كانم, میلله‌ته‌ زوڵم لێكراوه‌كه‌م!
وام له‌ دوایین ساته‌كانی‌ ژیانم‌دا,
چه‌ند ئامۆژگاری‌یه‌كتان ده‌كه‌م, وه‌رن به‌ خاتری‌ خوا چیتر دوژمنایه‌تیی‌ یه‌كتری‌ مه‌كه‌ن؛ یه‌ك بگرن‌و پشتتان وه‌یه‌كتری‌ بده‌ن, له‌ به‌رابه‌ر دوژمنی‌ زۆردار‌و زاڵم بوه‌ستن, خۆتان به‌ خۆرایی‌ به‌ دوژمن مه‌فرۆشن, دوژمن هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ئێوه‌ی‌ ده‌وێ‌, تا كاری‌ خۆتان پێ‌جێبه‌جێ‌ ده‌كا‌و قه‌ت به‌زه‌یی‌ پێتان‌دا نایه‌؛ له‌ هه‌ر هه‌لێك‌دا بێ‌, قه‌ت لێتان نابوورێ‌.

دوژمنانی‌ گه‌لی‌ كورد زۆرن, زاڵمن, زۆردارن؛ بێ‌به‌زه‌یین؛ ره‌مزی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ هه‌ر گه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ك, یه‌كگرتن‌و یه‌كبوونه‌؛ پشتگیریی‌ ته‌واوی‌ میلله‌ته‌. هه‌ر میلله‌تێك یه‌كیه‌تیی‌‌و ته‌بایی‌ نه‌بێ‌, هه‌ر ده‌م ژێرده‌ستی‌ دوژمنانی‌ ده‌بێ‌, ئێوه‌ گه‌لی‌ كورد! هیچتان له‌ گه‌لانی‌ سه‌ر ئه‌م گۆی‌ زه‌ویه‌ كه‌متر نیه‌, به‌ڵكوو له‌ پیاوه‌تی‌‌و غیره‌ت‌و لێهاتوویی‌؛ له‌ زۆر له‌و گه‌لانه‌ی‌ رزگار بوون له‌ پێشترن. ئه‌و میلله‌تانه‌ی‌ كه‌ له‌ چنگی‌ دوژمنه‌ زۆرداره‌كانیان رزگاریان بوو, وه‌ك ئێوه‌ن؛ به‌ڵام ئه‌وانه‌ی‌ خۆیان رزگار كردوه‌, یه‌كیه‌تییان له‌ نێوان‌دا هه‌بووه‌؛ با ئێوه‌ش وه‌كوو هه‌موو گه‌لانی‌ رووی‌ زه‌وی‌, چیتر ژێرده‌ست نه‌بن؛ هه‌ر به‌ یه‌كگرتن‌و حه‌سوودی‌ به‌یه‌ك نه‌بردن‌و خۆنه‌فرۆشتن به‌ دوژمنان له‌ دژی‌ نه‌ته‌وه‌كه‌مان ده‌توانن رزگار بن.

براكانم! چیتر فریوی‌ دوژمن مه‌خۆن؛ دوژمنی‌ كورد له‌ هه‌ر ره‌نگ‌و ده‌سته‌‌و قه‌ومێك بێت, هه‌ر دوژمنه‌, بێ‌روحمه‌, بێ‌ویژدانه‌؛ روحمتان پێ‌ناكا, به‌یه‌كترتان به‌كوشت ده‌دا؛ ته‌ماحو وه‌به‌ر ده‌نێ‌؛ به‌ درۆ‌و فڕ‌وفێل به‌گژ یه‌كترودا ده‌كا؛ له‌ناو هه‌موو دوژمنه‌كانی‌ گه‌لی‌ كورد, دوژمنی‌ عه‌جه‌م له‌ هه‌موویان زاڵمتر‌و مه‌لعوونتر‌و خوانه‌ناستر‌و بێبه‌زه‌ییتره‌؛ له‌ هیچ تاوانێك به‌رانبه‌ر به‌ گه‌لی‌ كورد ده‌ست ناگێڕێته‌وه‌؛ هه‌ر به‌ درێژایی‌ مێژوو له‌گه‌ڵ‌ گه‌لی‌ كورد, غه‌ره‌ز‌و كینه‌ی‌ ریشه‌داری‌ هه‌بووه‌‌و هه‌یه‌تی‌.

ته‌ماشا كه‌ن, بڕوانن ته‌واوی‌ گه‌وره‌ پیاوانی‌ گه‌له‌كه‌تان, له‌ سمایل ئاغای‌ شكاكه‌وه‌ بگره‌؛ تا جه‌وهه‌ر ئاغای‌ برای‌‌و هه‌مزه‌ ئاغای‌ مه‌نگور‌و چه‌ند‌و چه‌ندین مرۆڤی‌ دیكه‌, هه‌ر هه‌موویان به‌ فریودان, ئارامیان كردنه‌وه‌‌و خه‌ڵكیان له‌ پشت كردنه‌وه‌‌و ئینجا زۆر نامه‌ردانه‌, كوشتیانن؛ هه‌موو ئه‌وانه‌یان به‌ سوێند‌و قورئان فریو دان كه‌ گویا عه‌جه‌م نییه‌تی‌ خێری‌ له‌ گه‌ڵیان‌دا هه‌یه‌‌و چاكه‌یان له‌گه‌ڵ‌‌دا ده‌كات, به‌ڵام هه‌ر كورده‌ خۆش باوه‌ڕه‌‌و به‌ سوێند‌و سۆزی‌ عه‌جه‌م فریوی‌ خواردوه‌‌و باوه‌ڕی‌ پێ‌ هێناون؛ كه‌چی‌ تا ئێستاش به‌ درێژایی‌ مێژوو, كه‌س نه‌یدیوه‌ تاكوو جارێكیش عه‌جه‌م به‌ سوێند‌و واده‌‌و ئه‌و په‌یمانانه‌ی‌ كه‌ به‌ سه‌رانی‌ كوردی‌ داوه‌, وه‌فای‌ پێ‌بكا‌و واده‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‌ كورد به‌جێ‌ بگه‌یه‌نێ‌؛ هه‌ر هه‌مووی‌ درۆ‌و فڕ‌وفێڵ‌ بووه‌. جا وا من وه‌كوو برایه‌كی‌ چووكه‌ی‌ ئێوه‌, له‌ رێگای‌ خوادا, بۆ خاتری‌ خودا پێتان ده‌ڵێم: یه‌كتر بگرن‌و قه‌ت پشتی‌ یه‌كتر به‌رمه‌ده‌ن. دڵنیا بن ئه‌گه‌ر عه‌جه‌م هه‌نگوینتان بداتێ‌, دیاره‌ ژه‌هری‌ تێ‌كردوه‌. به‌ سوێند‌و به‌ڵێنی‌ درۆی‌ عه‌جه‌م فریو مه‌خۆن؛ كه‌ ئه‌گه‌ر هه‌زار جار ده‌ست له‌ قورئانی‌ پیرۆزیش بدا‌و به‌ڵێنتان پێ‌بدا, دڵنیا بن مه‌به‌ستی‌ فریودانی‌ ئێوه‌یه‌, تاوه‌كوو فێڵێكتان لـێ‌بكا.

وا من له‌ دوایین ساته‌كانی‌ ژیانم‌دا به‌ خاتری‌ خودای‌ گه‌وره‌ ئامۆژگاریتان ده‌كه‌م, پێتان ده‌ڵێم‌و خوا بۆ خۆی‌ ده‌زانێ‌ كه‌ من ئه‌وه‌ی‌ له‌ ده‌ستم هات, به‌ سه‌ر‌و به‌گیان‌و تێكۆشان, به‌ ئامۆژگاری‌‌و رێنوێنی‌‌و رێگه‌ی‌ راست نیشاندانی‌ ئێوه‌, درێغیم نه‌كردوه‌. ئێستاش له‌و ساته‌دا‌و له‌و بارودۆخه‌دا, دیسان پێتان راده‌گه‌یه‌نم كه‌ چیتر فریوی‌ عه‌جه‌م نه‌خۆن‌و باوه‌ڕ به‌ سوێند‌و ده‌ست له‌ قورئان دان‌و به‌ڵێن‌و سۆزه‌كانیان مه‌كه‌ن. چونكه‌ عه‌جه‌م نه‌ خوا ده‌ناسن‌و نه‌ باوه‌ڕیان به‌ خوا‌و پێغه‌مبه‌ر هه‌یه‌‌و نه‌ باوه‌ڕیان به‌ رۆژی‌ قیامه‌ت‌و حساب‌و كیتاب هه‌یه‌. له‌ لای‌ ئه‌وان ئێوه‌ هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كوردن, با موسڵمانیش بن, تاوانبار‌و مه‌حكوومن, بۆ وان دوژمنن؛ سه‌ر‌و ماڵ‌‌و گیانتان بۆ ئه‌وان حه‌ڵاڵه‌‌و به‌ غه‌زای‌ ده‌زانن, به‌ڵێنم وانه‌بوو من بڕۆم‌و ئێوه‌ به‌ ده‌ست ئه‌و دوژمنه‌ دڵڕه‌شانه‌وه‌ به‌جێ‌ بهێڵم, زۆر جاریش بیرم له‌ رابردوو‌و گه‌وره‌ پیاوانمان كردۆته‌وه‌, كه‌ عه‌جه‌م به‌ فریو‌و سوێند‌و درۆ‌و حیله‌ گرتوویانن‌و كوشتوویانن, چونكه‌ له‌ مه‌یدانی‌ نه‌به‌ردیدا پێیان نه‌وه‌ستان‌و نه‌یان توانیوه‌ له‌ به‌رانبه‌ریان‌دا رابوه‌ستن, ناچار به‌ درۆ‌و فڕ‌وفێڵ‌ هه‌ڵیان خه‌ڵه‌تاندوون, كوشتوویانن.

من ئه‌وانم هه‌ر هه‌موویان له‌بیر بوو؛ قه‌تیش باوه‌ڕم به‌ عه‌جه‌مان نه‌كردوه‌؛ به‌ڵام عه‌جه‌م له‌ پێش گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ ئێره‌ چه‌ندین جار وه‌ڵام‌و راسپارده‌یان به‌ نامه‌‌و به‌ ناردنی‌ كه‌سی‌ ناوداری‌ كورد‌و فارس به‌ دانی‌ به‌ڵێن‌و په‌یمانی‌ یه‌كجار زۆر‌و بۆره‌وه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تی‌ عه‌جه‌م‌و شا خۆی‌ نیه‌تی‌ خێریان هه‌یه‌‌و ئاماده‌ نین ته‌نانه‌ت دڵۆپێك خوێن له‌ كوردستان بڕژێ‌.

ئێستا ئێوه‌ ئه‌نجامی‌ به‌ڵێنه‌كانیان به‌ چاوی‌ خۆتان ده‌بینن؛ ئه‌گه‌ر سه‌رانی‌ هۆز‌و عه‌شیره‌ته‌ كورده‌كانمان خیانه‌تیان نه‌كردبا‌و خۆیان به‌ حكوومه‌تی‌ عه‌جه‌م نه‌فرۆشتبا, ئێمه‌‌و ئێوه‌‌و كۆماره‌كه‌مان وای‌ به‌سه‌ردا نه‌ده‌هات.

ئامۆژگاری‌‌و وه‌سیه‌تم ئه‌وه‌یه‌: با منداڵه‌كانتان بخوێنن, چونكه‌ ئێمه‌ی‌ میلله‌تی‌ كورد هیچمان له‌ میلله‌تانی‌ دیكه‌ كه‌متر نیه‌, ئیللا خوێندن نه‌بێ‌؛ بخوێنن بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ كاروانی‌ گه‌لان دوا نه‌كه‌ون, هه‌ر خوێندن چه‌كی‌ كوشنده‌ی‌ دوژمنه‌.

دڵنیا بن‌و بزانن ئه‌گه‌ر ته‌بایی‌‌و یه‌كگرتن‌و خوێنده‌واریتان باش بێ‌؛ زۆر باشیش به‌سه‌ر دوژمنانتان‌دا سه‌رده‌كه‌ون, ئێوه‌ نابێ‌ به‌ كوشتنی‌ من‌و برا‌و ئامۆزاكانم چاوتان بترسێ‌, هێشتا ده‌بێ‌ زۆر كه‌سی‌ دیكه‌ی‌ وه‌كوو ئێمه‌ له‌و رێگایه‌دا ]گیانی‌ خۆیان[ به‌خت بكه‌ن؛ تا ده‌گه‌نه‌ ئاوات‌و مه‌به‌ستتان.

دڵنیام له‌ دوای‌ ئێمه‌ش زۆر كه‌سی‌ دیكه‌ هه‌ر به‌ فێڵ‌‌و دووڕوویی‌ له‌ به‌ین ده‌برێن.

دڵنیام زۆر له‌وانه‌ی‌ له‌ دوای‌ ئێمه‌ش ده‌كه‌ونه‌ داوی‌ فڕ‌وفێڵی‌ عه‌جه‌مان, له‌ ئێمه‌ش زاناتر‌و لێهاتووتر ده‌بن, به‌ڵام هیوادارم كوشتنی‌ ئێمه‌ ببێته‌ په‌ند‌و عیبره‌ت بۆ دڵسۆزانی‌ گه‌لی‌ كورد. وه‌سیه‌تێكی‌ دیكه‌م بۆ ئێوه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ خوای‌ گه‌وره‌ داوا بكه‌ن, هه‌ر چیه‌كتان بۆ سه‌رفرازیی‌ ئه‌و گه‌له‌ كرد, كۆمه‌كتان له‌ ئه‌و بۆ بێ‌؛ دڵنیام خوای‌ گه‌وره‌ سه‌رتان ده‌خا‌و كۆمه‌كتان ده‌كا. ره‌نگه‌ بڵێن ئه‌ی‌ بۆ من سه‌رنه‌كه‌وتم, له‌ وه‌ڵام‌دا ده‌ڵێم: به‌و خوایه‌ من سه‌ركه‌وتووم؛ چ نیعمه‌تێك‌و چ سه‌ركه‌وتنێك له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌ كه‌ ئێستا وا من له‌ رێگه‌ی‌ گه‌ل‌و میلله‌ت‌و وڵاته‌كه‌م‌دا, سه‌ر‌و ماڵ‌‌و گیانم له‌ پێناوی‌ ئه‌ودا داده‌نێم, باوه‌ڕ بكه‌ن من خۆم له‌ دڵمه‌وه‌ ئاره‌زووم بوو, ئه‌گه‌ر مردم به‌ مه‌رگێك بمرم كه‌ له‌ حزووری‌ خوا‌و ره‌سووڵی‌ خوا‌و گه‌ل‌و میلله‌ته‌كه‌م‌دا, روو سوور بم؛ بۆ من ئه‌و مه‌رگه‌ سه‌ركه‌وتنه‌.

خۆشه‌ویسته‌كانم! كوردستان ماڵی‌ هه‌موو كوردێكه‌؛ هه‌ر وه‌كوو له‌ ماڵه‌وه‌دا ئه‌ندامانی‌ ئه‌و ماڵه‌ هه‌ر كه‌س له‌ هه‌ر جۆره‌ كار‌و كرده‌وه‌یه‌ك‌دا ده‌یزانێ‌, ئه‌و كاره‌ی‌ پێ‌ده‌سپێرن, ئیتر كه‌س مافی‌ چاوچنۆكیی‌ پێ‌نیه‌, كوردستانیش هه‌ر ئه‌و ماڵه‌یه‌؛ ئه‌گه‌ر زانیتان كه‌سێك له‌ ئه‌ندامانی‌ ئه‌و ماڵه‌ كارێكی‌ له‌ ده‌ست دێ‌؛ لێی‌ گه‌ڕێن با بیكا. ئیتر نابێ‌ به‌رد بخه‌نه‌ سه‌ر رێی‌‌و نابێ‌ به‌وه‌ دڵگیر بن كه‌ یه‌كێك له‌ ئێوه‌ به‌رپرسیاره‌تیی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌. ئه‌گه‌ر كاری‌ گه‌وره‌ كه‌وتۆته‌ سه‌ر شانی‌ كه‌سێك‌و به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌با, دیاره‌ لێی‌ ده‌زانێ‌‌و به‌رپرسیاره‌تیی‌ گه‌وره‌تریش ]ی‌[ له‌ به‌رانبه‌ر ئه‌و ئه‌ركه‌دا هه‌یه.

یه‌كیه‌تی‌‌و ته‌بایی‌ له‌ نێوان خۆتان‌دا بپارێزن, كاری‌ نه‌شیاو له‌ به‌رانبه‌ر یه‌كتردا مه‌كه‌ن‌و چاوچنۆك مه‌بن؛ به‌ تایبه‌ت له‌ به‌رپرسیاریه‌تی‌‌و خزمه‌ت كردن‌دا.
خوێندن‌و زانست‌و پله‌ی‌ زانیاریتان به‌رنه‌ سه‌ره‌وه‌؛ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌متر فریوی‌ دژمنان بخۆن.
باوه‌ڕ به‌ دوژمنان مه‌كه‌ن, به‌ تایبه‌ت به‌ دوژمنی‌ عه‌جه‌م, چونكه‌ به‌ چه‌ند هۆ‌و رێگاوه‌ عه‌جه‌م دوژمنی‌ ئێوه‌یه‌, دوژمنی‌ گه‌ل‌و نیشتمان‌و ئایینتانه‌. مێژوو سه‌لماندویه‌تی‌ كه‌ به‌رده‌وام له‌ كورد به‌ به‌هانه‌یه‌‌و به‌ كه‌مترین تاوان ده‌تانكوژێ‌‌و له‌ هیچ تاوانێك به‌رانبه‌ر به‌ كورد ده‌ست ناگێڕیته‌وه‌.
بۆ چه‌ند رۆژێك ژیانی‌ بێ‌ قیمه‌تی‌ ئه‌م دنیایه‌ خۆتان مه‌فرۆشن به‌ دوژمن, چونكه‌ دوژمن دوژمنه‌‌و جێگه‌ی‌ هیچ باوه‌ڕ پێكردنێك نیه‌.
خیانه‌ت به‌ یه‌كتری‌ مه‌كه‌ن, نه‌خیانه‌تی‌ سیاسی‌‌و نه‌ گیانی‌‌و ماڵی‌‌و نامووسی‌, چونكه‌ خیانه‌تكار لای‌ خودا‌و مرۆڤ سووك‌و تاوانباره‌, خیانه‌ت به‌ رووی‌ خیانه‌تكاردا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌.

تا ئێوه‌ یه‌كتر نه‌گرن, سه‌رناكه‌ون؛ زوڵم‌و زۆر له‌ یه‌ك مه‌كه‌ن, چونكه‌ خوا زۆر زوو زاڵم له‌به‌ین ده‌با‌و نابوودی‌ ده‌كا, ئه‌وه‌ به‌ڵێنی‌ خواوه‌نده‌ بێ‌كه‌م‌و زیاد, زاڵم ده‌ڕووخێ‌‌و نابوود ده‌بێ‌, خوا تۆڵه‌ی‌ زوڵمی‌ لـێ‌ده‌كاته‌وه‌.

هیوادارم ئه‌وانه‌ له‌گوێ‌ بگرن‌و خوا سه‌ركه‌وتووتان بكات.

وەک سعدی فەرموویەتی:

مراد ما نصیحت بود و گفتیم

حوالت با خدا کردیم و رفتیم

خزمه تگوزاری گه ل و نیشتمان

قازی محه ممه‌د

Comments

comments

Leave a Reply